Ήταν ο μυθικός Βασιλιάς του Πόντου, απόγονος του Κύρου, από τον πατέρα του, και του μεγάλου Αλεξάνδρου, από την μητέρα του. Κυματοθραύστης στο χείμαρρο των ρωμαϊκών λεγεώνων του Σύλλα και του Πομπηίου, ήταν η προσωποποίηση της αντίστασης της Ανατολής στην απόλυτη κυριαρχία και τον επεκτατισμό μιας πανίσχυρης κοσμοκράτειρας, που ήταν τότε η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Μιλούσε 22 γλώσσες, ήταν φίλος των γραμμάτων και των τεχνών και η ζωή που έζησε, οι εκπλήξεις και οι εναλλαγές της ακόμα και ο θάνατός του, ξεπερνούν ακόμα και τα όρια της φαντασίας. Από όλα αυτά ο Ρακίνας, ο γάλλος συγγραφέας και μέγας δραματουργός του 17^ου αιώνα, διαλέγει την τελευταία μέρα του Μιθριδάτη για να γράψει ομώνυμη τραγωδία, που πρωτοπαίχτηκε στο Παρίσι το 1673. Κάπως έτσι ξεκινάει τον πρόλογο στο βιβλίο του ο Αριστείδης Λαυρέντζος. Θεωρώ άθλο το ότι μεταφράστηκε ο Μιθριδάτης του Ρακίνα – για πρώτη φορά! – στα ελληνικά, εμμένοντας συγχρόνως στην ομοιοκαταληξία του στίχου, γιατί μόνο αυτή η επιλογή αποδίδει περισσότερο «τη μουσικότητα και το άρωμα του ρακίνειου στίχου», κατά τον μεταφραστή και επιμελητή της έκδοσης.

Η πρόσκληση ήλθε από την Βελγική Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών (ΒΕΝΕΣ) στις Βρυξέλλες, την περασμένη εβδομάδα, για την διάλεξη και παρουσίαση του βιβλίου. Στο πρόγραμμα ήταν και απαγγελία στίχων τόσο από το πρωτότυπο γαλλικό κείμενο, όσο και από την ελληνική μετάφραση. Είχα διαβάσει το έργο του καλού μου φίλου ήδη στη χειρόγραφη μορφή του και ήμουν έτσι ανυπόμονη για την απήχηση που θα είχε στο κοινό των Βρυξελλών. Η πληθωρική του παρουσία το βράδυ της παρουσίασης και οι σχεδόν «δικτατορικές», αλλά πάντα με νόημα παρεμβάσεις του στη ροή της βραδιάς, δεν άφησαν καμιά αμφιβολία σε όλους εμάς που από χρόνια παρακολουθούμε από κοντά τη δουλειά του και ως σκηνοθέτη και θιασάρχη της θεατρικής ομάδας ΘΕΣΠΙΣ των Βρυξελλών. Κάποιοι στίχοι του:

Έφεσος η πατρίδα μου.| Μα η καταγωγή μου
Από ρηγάδες ή ήρωες,| που η αξία τους και μόνο
Μετρούσε για τους έλληνες| πιο πάνω από τον θρόνο.

Είναι τα λόγια που βάζει ο Ρακίνας στο στόμα της Μονίμης της νεαρής ελληνίδας μνηστής του Μιθριδάτη, που μας πάνε στην ελληνιστική Ανατολή. Άλλωστε το έργο είναι γεμάτο από τις αρχαίες ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας και του Εύξεινου Πόντου. Ο Ρακίνας, που «ζούσε και ανέπνεε με την Ελλάδα», όπως τονίζεται στον πρόλογο του βιβλίου, γνώριζε άριστα τα ελληνικά και η επαφή του με τις πηγές για τα έργα του ήταν άμεση.

Σ΄ ευχαριστούμε, Αριστείδη, που μας τα θύμισες όλα αυτά, στην όμορφη βραδιά που μας χάρισες. Στους καιρούς που ζούμε είναι και αυτό μια ενθάρρυνση, για το αναγκαίο βήμα μπροστά, ως χώρα κυρίως, να ρίχνουμε κάπου-κάπου και μια ματιά πίσω.

ΥΓ.: «Μιθριδάτης», έμμετρη μετάφραση και σχόλια: Αριστείδης Λαυρέντζος. Εκδόσεις Ταξιδευτής. Αθήνα 2013

No tags

No comments yet.

<< Στη χώρα της Νοσταλγίας

Ποιά Δημοκρατία >>