Πάει και το φετινό όμορφο καλοκαιράκι! Τέρμα οι ρομάντζες κάτω από τ΄αστέρια. Του χρόνου πάλι τέτοια εποχή! Κατευνάζω τη ζήλεια μέσα μου για όσους προνομιούχους το χαίρονται ακόμα και ευελπιστώ το ίδιο να πράξουν κι εκείνοι για τα όσα μικρά και καθημερινά μου ανιστορώ.

Τα μερεμέτια στο πατρικό πήραν τέλος για φέτος. Είμασταν με τον Κωνσταντίνο σε φόρμα. Ακόμη και το τζάκι στο καθιστικό καταφέραμε να τελειώσουμε. Στρώθηκε η αυλή με καλντερίμι και μας ενθουσίασε. Κόψαμε τα παλιά τα μάρμαρα, απομεινάρια αλλοτινών ανακαινίσεων, που σκούριαζαν σε μια γωνιά και κάναμε μια πελώρια μαργαρίτα στη μέση. Κάτι σαν και αυτές, που σκόρπισε απλόχερα ο Πικιώνης, στους δρόμους της Ακρόπολης, στην εποχή των αντιπαροχών. Ο Γιώργος, ο μηχανικός μας και φίλος, στάθηκε με επαγγελματισμό και κατανόηση στο πλάι μας, σε κάθε «αλλόκοτη» ιδέα μας. Μας άφηνε να πιστεύουμε ότι εμείς είχαμε την τελευταία λέξη…

Κι όταν όλα τέλειωσαν και μαζεύτηκε τον Δεκαπενταύγουστο όλη η οικογένεια στο σπίτι, κάτσαμε με τον Κωνσταντίνο, θεία και ανεψιός, στο παλιό ξύλινο κούτσουρο, που πήρε την τελική του θέση κάτω από την φλαμουριά και τους χαζεύαμε! Μια ζεστή παρέα όλη η οικογένεια μαζί και ένα τσούρμο φίλων των παιδιών που ήρθαν από τις τέσσερις γωνιές της γης, για να γιορτάσουμε το τέλειωμα των σπουδών τους. Το φχαριστιούνται, μου έλεγαν οι ξένοι μας, αυτό το ελληνικό τραπέζι που θαρρείς και δεν τελειώνει ποτέ, γιατί οι συζητήσεις γύρω από αυτό δεν βρίσκουν τέλος! Τους κρυφοκοιτάζαμε όλους αυτούς με τον Κωνσταντίνο και σιωπηλά συμφωνούσαμε, πως άξιζε τελικά η πολύχρονη ταλαιπωρία μας με τον σχεδιασμό της αυλής.

Φεύγοντας από την πατρίδα για φέτος, πήρα μαζί μου το πέταγμα του αετού, έτσι όπως τον έβλεπα, κάθε πρωί να κατεβαίνει από το βουνό και να κάνει τους κύκλους του πάνω από το μπαλκόνι μου, μαθαίνοντας και στα μικρά του, πώς να πετούν. Τι μεγαλοπρέπεια! Τι αυτοπεποίθηση και σιγουριά! Να ήταν μπορετό κάπως έτσι να πορεύομαι στη ζωή μου πάντα…

Στ΄ αυτιά μου ακόμη οι καθιερωμένες ευχές για «καλό μήνα» και «καλή εβδομάδα» από τις γειτόνισσες και φίλες και για «καλό συναπάντημα», που ερχόταν καπάκι μετά την «καλημέρα» της Μαμάς. Ιδιαιτερότητες ελληνικές, που σίγουρα θα μου λείψουν. Όπως και τα τζιτζίκια!

Την θάλασσα και τον ήλιο, την βόλτα με την «Κατερίνα» του Γιάννη, του ξάδελφου, ως την Βαθειά Γωνιά, λημέρια των παππούδων μας και στο Τσαρούχι, όλα αυτά τα έδεσα μέσα μου γερά και τα κουβανώ. Έφυγα φορτωμένη αγάπη, χρώματα και φως.

Άφησα πίσω όλες τις γεύσεις που αγαπώ, τους φρέσκους αχινούς, τη φέτα το καρπούζι, το ψωμοτύρι και όλα όσα βρίσκει κανείς μόνο στο ελληνικό καλοκαίρι. Δεν πήρα μαζί μου την καθημερινή μιζέρια μερικών ούτε και τις πίκρες που ήταν αναπόφευκτες. Δεν χώρεσε στη βαλίτσα μου ο θυμός για κάποια πράγματα που ποτέ δεν θα αλλάξουν στην Ελλάδα, άλλωστε έχω αρχίσει πια να μη τα παίρνω όλα τοις μετρητοίς. Είναι η πατρίδα μου και την αγαπώ! Μόνο με τις βωμολοχίες των συμπατριωτών μου δεν γίνεται να συμβιβαστώ. Μέτραγα καθημερινά το έσχατον της ποιοτικής υποστάθμης στις συζητήσεις των πολιτικών στην τηλεόραση, ακόμα και στις συνεδριάσεις της Βουλής με όλη αυτή τη χυδαιότητα, που ξεστόμιζαν οι «άρχοντές» μας αυθόρμητα και χωρίς αναστολές. Και η τέχνη; Είπαμε να δούμε τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη, στους Δελφούς, με τα ανηψάκια μου. Πού να ξέραμε! Θέλαμε απλά να δούμε Αριστοφάνη. Φαντάζομαι το ίδιο θα σκέφτηκαν οι τόσοι οικογενειάρχες γύρω μου. Η μεταφορά του στο σήμερα και στην «καθομιλούμενη» ήταν διανθισμένη με λέξεις και υπονοούμενα απίστευτης αδιαντροπιάς. Για τους μεγάλους, ίσως θέμα συνήθειας, να μη τους νοιάζει πλέον, αλλά για τα αυτάκια των παιδιών… Έτσι μια καλοστημένη παράσταση έχασε, κατ΄ εμέ, σ΄ αυτό το σημείο τη στιγμή που το υπαίθριο θέατρο ήταν γεμάτο οικογένειες με παιδιά εκείνο το βράδυ.

Ο χειμώνας προβλέπεται σκληρός για φέτος και όχι μόνο κλιματολογικά. Δύσκολες οι ανθρώπινες σχέσεις και κρύες. Καμιά φορά δυο λόγια ενθάρρυνσης κάνουν τη διαφορά… Και ένα ζεστό χαμόγελο, αυτό τουλάχιστον δεν μας κοστίζει τίποτα, αλλά ζεσταίνει τις καρδιές! Και το χρειαζόμαστε, έτσι δεν είναι;

Για τα άλλα, όσα ζήσαμε και ήδη νοσταλγούμε  του χρόνου το καλοκαίρι πάλι!

No tags

«Τι είν΄η πατρίδα μας; Μην είναι οι κάμποι, μην είναι τ΄άσπαρτα ψηλά βουνά; Μην είναι ο ήλιος της που χρυσολάμπει; Μην είναι τ΄άστρα της τα φωτεινά;» Με πόση τρυφερότητα αποστηθίζαμε μικροί στο Δημοτικό το ποιηματάκι αυτό του Ιωάννη Πολέμη! Και κρύβει τόση αλήθεια μέσα του. Όσες χώρες κι αν γύρισα σαν την Ελλάδα καμιά! Κι άλλες έχουν χάρες κι ομορφιές, μα η δική μας χώρα τα έχει όλα μαζί και με το παραπάνω. Να τα εξαγάγουμε μόνο δεν μπορούμε! Πώς να πείσεις τον ήλιο και τις ελληνικές θάλασσες να πάνε αλλού; Να μετοικίσει το μοναδικό γαλάζιο του ουρανού μας δεν γίνεται! Τα απολαμβάνουν μόνο όσοι έρχονται να μας επισκεφτούν. «Προς εξαγωγήν», έχουμε άλλα, που δεν τα ήξερα, το ομολογώ.

Κυριακή πρωί στο πατρικό, με το ραδιόφωνο συντονισμένο στη Θεία Λειτουργία, κατά επιθυμία της σχεδόν ανήμπορης να περπατήσει μητέρας, ευχαριστιόμουν και η ίδια τα ατόφια κομμάτια από τους Ψαλμούς και τα Ευαγγέλια. Κάπου προς το τέλος ήλθε και η ομιλία του «επιχώριου» Μητροπολίτη. Αναφέρθηκε στο πρόσφατο ταξίδι μιας αντιπροσωπείας ιερωμένων, που συνόδευσε τον «Τίμιο Σταυρό του Αγίου Ανδρέα» στη Ρωσία και σε άλλες γειτονικές χώρες και προέτρεψε το εκκλησίασμα να πάρει στο τέλος της λειτουργίας τις «εικονίτσες», όπως είπε, του Αγίου Ανδρέα, που είχαν τυπωθεί ειδικά για το ταξίδι και προφανώς περίσσεψαν. Μίλησε για τις εμπειρίες που είχαν στη Ρωσία και για τον θαυμασμό των Ρώσων για την «πίστη των Ελλήνων», την «ατόφια» και την «μόνη αληθινή», όπως συνεχώς επαναλάμβανε ο ομιλητής. «Αυτός είναι ο θησαυρός μας, το πλήθος  των  Αγίων της εκκλησίας μας, που  δεν πρέπει να τους κρατάμε μόνο για μας, αλλά να τους προσφέρουμε και σε άλλους εκτός Ελλάδος, για να τους προσκυνήσουν και να ευλογηθούν», κάπως έτσι τελείωσε την ομιλία του ο ομιλητής.  Πρόταση δηλαδή για εξαγωγή και περιφορά ανά τον κόσμο Αγίων «μας» και με το αζημίωτο, αν κατάλαβα καλά …

Αμέσως μετά την ομιλία ακούστηκε, σε υπέροχο βυζαντινό ρυθμό: «Εύρομεν πίστην αληθή, … αδιαίρετον Τριάδα προσκυνούμεν …». Τα λόγια αυτά της Λειτουργίας ήρθαν σε ευθεία αντίθεση με τα λόγια της ομιλίας του Μητροπολίτη και ομολογώ, ότι κάπου με θύμωσε σφόδρα το «εξαγώγιμο προσκύνημα» και τα λόγια ενός δημοσίου λειτουργού περί «μόνης αληθινής πίστης των Ελλήνων» και μάλιστα ως προϊόν εξαγωγής!

Είναι κατανοητό βέβαια, ότι χωρίς εξαγωγές και μάλιστα σε καιρούς οικονομικής κρίσης μια χώρα αργοπεθαίνει. Και η Εκκλησία της Ελλάδος, ως αναπόσπαστο – κακώς! – κομμάτι του κρατικού μηχανισμού επίσης! Είναι ανάγκη, όμως, να βγουν και τα όποια «ασημικά» μας στο παζάρι;

Εμένα πάλι γιατί να πάει ο νους μου – με αφόρητη θλίψη! – στον Μεσαίωνα και στα «συγχωροχάρτια»;

No tags

Σε τρελούς καιρούς ζούμε, δεν χωράει πλέον αμφιβολία! Και ποιός να το αμφισβητήσει άλλωστε με τα τόσα παράδοξα και αλλόκοτα που συμβαίνουν γύρω μας. Και δεν αναφέρομαι σε συγκεκριμένες πράξεις ατόμων και λαών, που έρχονται στο προσκήνιο, από καιρού εις καιρόν, προκαλώντας είτε το γέλιο είτε την παγκόσμια οργή και την αγανάκτηση.

Είναι, όμως, ο εξευτελισμός της έννοιας κάποιων διαχρονικών λέξεων-θεσμών που με βασανίζει και αδυνατώ να δεχτώ την κατάντια αυτή. Θεσμοί, που ανέκαθεν και από μόνοι τους, ήταν αδιαμφισβήτητοι. Για παράδειγμα η λέξη, Δημοκρατία, παρέπεμπε στην Ελευθερία κι αυτή με τη σειρά της σε άλλες αξίες, ανάλογα με την περίσταση. Στο όνομα της δημοκρατίας όμως, σήμερα, ανεβαίνουν και κατεβαίνουν πρόεδροι και κυβερνήτες κρατών, με τη βοήθεια του στρατού κάποιες φορές, ενώ κάποιες άλλες, την ίδια δημοκρατία επικαλούνται «αρχηγοί» καρφωμένοι στο θρόνο τους προβάλλοντας τον «δημοκρατικό» τρόπο της εκλογής των για να παραμείνουν. Οι δημοκρατικές εκλογές δεν οδηγούν όμως πάντα σε δημοκρατικά πολιτεύματα, ούτε και είναι πανάκεια. Η ιστορία βρίθει τέτοιων παραδειγμάτων!

Αν μπούμε δε στα χωράφια των προσωπικών ελευθεριών εκεί πια έχει δημιουργηθεί ένα τέτοιο αλαλούμ, σε διεθνές επίπεδο, που είναι αδύνατο πλέον και για τους ειδήμονες να καταλάβουν τι συμβαίνει! Οι ΗΠΑ κυνηγούν ανηλεώς έναν νεαρό πράκτορα γιατί έδωσε στη δημοσιότητα την πληροφορία, ότι οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας του υποκλέπτουν τηλεφωνικές και άλλες συνδιαλέξεις, αρχηγών κρατών και διπλωματικών υπηρεσιών σε παγκόσμιο επίπεδο. Για τον ίδιον ήταν θέμα συνείδησης, όπως τόνισε και το όλο θέμα εντάχθηκε, για τους περισσότερους και δικαίως, στο πλαίσιο των προσωπικών ελευθεριών και της αναμφισβήτητης προστασίας των. Άλλη πολύπαθη έννοια, αυτή της Ελευθερίας της Έκφρασης! Αλλά και το να υποκλέπτει μια κρατική υπηρεσία τα κρατικά και προσωπικά μυστικά των άλλων δεν ανήκει βεβαίως στους κανόνες «καλής συμπεριφοράς», μεταξύ φίλων, εκτός αν οι ΗΠΑ είχαν σαφείς πληροφορίες, ότι η Καγκελάριος της Γερμανίας, θύμα κι αυτή των υποκλοπών, ή η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στην Ουάσινγκτον, σχεδίαζαν τρομοκρατικές πράξεις εναντίον τους. Για την τελευταία περίπτωση, όπως λέει ο νόμος, προέχει η ασφάλεια του κράτους με τις ανάλογες συνέπειες για το άτομο!

Έτσι μέσα σ’ αυτό το συνονθύλευμα εννοιών και πράξεων των τελευταίων ημερών, πέρασε στα ψιλά μια απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ για την προστασία της Ελευθερίας της Θρησκείας και των Πεποιθήσεων, όπως αναγράφεται κατά λέξη. Ένα ακόμη κείμενο θα πείτε … Όμως δεν είναι έτσι, γιατί αυτή τη φορά η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Συμβουλίου της ΕΕ αποφάσισε στις 24 Ιουνίου, στο Λουξεμβούργο, να εφοδιάσει όντως τις Διπλωματικές Αντιπροσωπίες της σε τρίτες χώρες, με τα κατάλληλα εργαλεία, ώστε να μπορούν αποτελεσματικά να βοηθήσουν σε περίπτωση κατάχρησης και βίαιης καταπάτησης αυτών των δικαιωμάτων, με θύματα άτομα και ομάδες στις χώρες αυτές. Με ομόφωνη απόφαση συμφώνησαν να υπάρξει συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών για την χάραξη κοινής εξωτερικής πολιτικής, για την πρόληψη και αντιμετώπιση καταστάσεων που αφορούν σε Θεμελιώδη Δικαιώματα του Ανθρώπου και ειδικότερα της Θρησκευτικής Ελευθερίας, αξίες, που αποτέλεσαν τη βάση για τη συγκρότηση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, η οποία σύντομα θα τεθεί σε ισχύ, κάθε εκκλησία ή θρησκευτική κοινότητα ή και άτομο ξεχωριστά, από χώρες εκτός ΕΕ, θα μπορεί να απευθύνεται στις Διπλωματικές Αντιπροσωπείες της ΕΕ καταγγέλλοντας την σχετική παραβίαση στην εν λόγω χώρα και ζητώντας αρωγή. Από κει και πέρα η ΕΕ έχει τους μηχανισμούς να αντιδράσει ανάλογα, είτε με απευθείας διμερείς συνομιλίες με το εν λόγω κράτος, είτε με συστάσεις, ακόμη και με άλλα οικονομικά μέσα, όπως αποκλεισμό από χρηματοδότηση, αν χρειαστεί.

Μακάρι η σημαντικότατη αυτή απόφαση, για την οποία συνεργάστηκαν γνωμοδοτικά όλες οι ευρωπαϊκές εκκλησίες, θρησκευτικές κοινότητες και οργανισμοί, μέσω των αντιπροσωπειών τους στις Βρυξέλλες, να μη μείνει «κενό γράμμα νόμου».

Για όσους ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στη δημόσια διαβούλευση που διοργανώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επί του θέματος (μέχρι τις 15 Ιουλίου) δείτε το κάτωθι link:

The European External Action Service (EEAS) would like to consult Civil Society while drafting these guidelines, opening up public consultations through the EEAS internet page. Please feel free to forward it to other organisations that might be interested. Please use the link below to give your input until 15 July 2013:

http://eeas.europa.eu/top_stories/2013/170613_eeas_freedom_of_expression_guidelines_en.htm

No tags

Στο Χαλέπι της βόρειας Συρίας εκτελέστηκε δημόσια την περασμένη Κυριακή το πρωί ένα δεκαπεντάχρονο αγόρι, επειδή ακούστηκε να λέει την προηγούμενη μέρα και σε μια στιγμή διαπληκτισμού με συνομήλικό του κάτι, που κάποιοι άλλοι το θεώρησαν βλασφημία προς την θρησκεία τους. Αμέσως καταδόθηκε το γεγονός, το παιδί κατηγορήθηκε, ως «αιρετικό», συνελήφθη από ένοπλους και μαστιγώθηκε ανηλεώς όλη τη νύχτα. Τα ξημερώματα το μετέφεραν ζωντανό στην πλατεία και με δυο σφαίρες στο λαιμό και στο στόμα το αποτελείωσαν μπροστά στα μάτια των γονιών του! Για παραδειγματισμό… Αυτόπτες μάρτυρες, κάτοικοι της περιοχής, έδωσαν στη δημοσιότητα την πληροφορία. Είδαν, όπως ανέφεραν, τη μάνα να βγαίνει μπροστά από το πλήθος να τρέχει και να παρακαλάει τον εκτελεστή να μη σκοτώσει το παιδί της …

Έρημη Μάνα! Πώς να πέρασε στην άλλη μέρα; Πώς να αντίκρισε το φως του ήλιου, έχοντας χάσει το φως των δικών της ματιών; Πώς να το χώρεσε ο νους της; Πώς να αποχωρίστηκε το άψυχο κορμάκι του παιδιού της; Πώς;

Ήταν μόλις δεκαπέντε χρόνων, και αμφιβάλω αν καλά-καλά θα είχε σχηματίσει προσωπική γνώμη, του τι είναι θρησκεία. Με την ορμή της νιότης του, όμως, υποστήριξε στην παρέα του αυτό που εκείνο νόμιζε ότι είναι σωστό για το ίδιο. Όπως κάνουν όλοι οι δεκαπεντάχρονοι, υποθέτω. Δεν ζήτησε να το επιβάλει στους άλλους αλλά ούτε και σκέφτηκε τις συνέπειες …

Είμαι σχεδόν σίγουρη, πως τα ονόματα Ηendrik Voes και Johann van Esschen δεν σας λένε τίποτα. Έζησαν πριν πεντακόσια χρόνια και πέθαναν νέοι, στις Βρυξέλλες, με μαρτυρικό θάνατο, στην πυρά, την πρώτη Ιουλίου 1523, γιατί κατηγορήθηκαν, ότι ήταν «αιρετικοί»! Είναι οι πρώτοι στον κατάλογο των μαρτύρων της Θρησκευτικής Μεταρρύθμισης που είχε ξεκινήσει από τη Γερμανία τα χρόνια εκείνα, πρωτοστατούντος του Μαρτίνου Λούθηρου. Το μοναστήρι τους στην Αμβέρσα, που ανήκε στο Τάγμα των Αυγουστίνων Μοναχών, πυρπολήθηκε και ο Ηγούμενος, Heinrich von Zütphen, φυλακίστηκε επειδή το κυριακάτικο κήρυγμά του περιείχε «μεταρρυθμιστικές», δηλαδή «αιρετικές» για την εποχή ιδέες, όπως του καταλόγισαν οι κατήγοροί του. Ήταν τότε στους μαύρους αιώνες της «Ιεράς Εξέτασης» που αιματοκύλισαν την Ευρώπη για λόγους θρησκευτικούς. Με τη μεμονωμένη «χρήση» εδαφίων από την Αγία Γραφή, άνθρωποι κατηγορούνταν, ως «αιρετικοί» και οδηγούνταν στην πυρά για εξαγνισμό.

Ακολούθησαν αιώνες αγώνων για την επικράτηση του δικαίου και της δικαιοσύνης και για την αναγνώριση κάποιων Θεμελιωδών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Μεταξύ αυτών, το δικαίωμα της Θρησκευτικής Ελευθερίας κατοχυρώθηκε, παγκοσμίως, ως αναφαίρετο και αδιαπραγμάτευτο προσωπικό δικαίωμα. Για να πάψουν οι άδικοι σκοτωμοί και οι αυθαιρεσίες εξ αιτίας, του τι πιστεύει ή δεν πιστεύει ο καθείς.

Όπως, όμως, φαίνεται είναι μακρύς ακόμη ο δρόμος που οδηγεί από την θεωρία στην εφαρμογή! Σκέφτομαι τη Μάνα …

No tags

Πάλι για βασιλιάδες  γράφω, θα πείτε. Δεν έχουν όμως έτσι τα πράγματα. Ο Sherpa Tensing Norgay, ο επονομαζόμενος και Τίγρης, δεν φόρεσε ποτέ του κορώνα. Έμεινε στην ιστορία, όμως, ως ο νεπαλέζος που μαζί με τον νεοζηλανδό μελισσοκόμο, Edmund Hillary, πάτησαν για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, την κορυφή του Έβερεστ, του ψηλότερου βουνού της γης. Αυτό έγινε έναν Μάη, πριν εξήντα ακριβώς χρόνια από σήμερα. Ήταν άθλος τότε να σκαρφαλώσει άνθρωπος στις παγωμένες πλαγιές του και αν κάποιοι το προσπάθησαν, είτε πλήρωσαν με τη ζωή τους, είτε παράτησαν την προσπάθεια στη μέση. Το «Ιερό Βουνό» των νεπαλέζων ήταν ήδη τυλιγμένο σε πέπλο μυστηρίου και ταυτισμένο με το, ανθρωπίνως, ακατόρθωτο.

Στο δρόμο της επιστροφής από την κορυφή τους πρόφτασε ο τότε Ινδός πρωθυπουργός, Pandit Nehru, «καπάρωσε» τον Norgay και τον έκανε  Διευθυντή του νεοσύστατου Ινστιτούτου των Ιμαλαΐων για Ορειβάτες, στην ινδική πόλη, Darjeelina. Η Ινδία ήταν τότε η μεγάλη δύναμη της περιοχής και οι σχέσεις με το μικρό βασίλειο του Νεπάλ, όχι και οι καλύτερες. Ο Tensing Norgay δέχτηκε αμέσως, ίσως και τα χρήματα που του προσφέρθηκαν ήταν πολλά και η θέση του Διευθυντή σίγουρα θα του γυάλισε κιόλας. Οι συμπατριώτες του, όμως, δεν του το συχώρεσαν ποτέ, ένιωσαν άκρως προδομένοι! Ένας δικός τους άνθρωπος, που έγραψε ιστορία και έκανε τη χώρα τους γνωστή στα πέρατα του κόσμου, να περάσει σε άλλο στρατόπεδο;

«Θα μπορούσε να είχε γίνει βασιλιάς, τότε, στο Νεπάλ! Στον κολοφώνα της δόξης που είχε ανέβη και μεθυσμένος, όπως ήταν από την επιτυχία του, πήρε όμως τις λάθος αποφάσεις και ακολούθησε τον λάθος δρόμο με αποτέλεσμα λίγο μετά να βυθισθεί στην κατάθλιψη», είχε πει λίγα χρόνια αργότερα ένας φίλος του. Τι συνέβη; Μετά τον θάνατο του Ινδού Πρωθυπουργού, έχασε τη θέση του διευθυντή στο φημισμένο Ινστιτούτο, αλλά να γυρίσει πίσω στην πατρίδα του ούτε λόγος. Ήταν πλέον αργά! Στο Κατμαντού, στην πρωτεύουσα του Νεπάλ και σε μια κατοπινή γιορτινή επέτειο θύμησης για την κατάκτηση του Έβερεστ, η γυναίκα του, Daku, είχε αναφέρει με θλίψη: «Ο Tensing δεν χρειαζόταν τότε όλους αυτούς τους ανθρώπους γύρω του, που τον ζητοκραύγαζαν. Θα αρκούσαν κάποιοι λίγοι που τον αγαπούσαν να τον βοηθήσουν στην αρχή να πάρει τη σωστή απόφαση για το μέλλον του σε μονοπάτια που τα ήξερε και θα μπορούσε να τα περπατήσει μόνος του, με σταθερότερο βήμα!».

Η ουσία της ιστορίας; Αφήνω στην άκρη το πόσο σημαντικό είναι να έχουμε φίλους στη ζωή μας, που θα μας σταθούν πραγματικά σε κάτι τέτοιες στιγμές, «κατάβασής μας από το Έβερεστ». Δεν το συζητάω για το πόσο πολύτιμο είναι να έχουμε τον σωστό «συνοδοιπόρο» στο πλάι μας.

Θαρρώ, όμως, πως μια άλλη παράμετρος μετράει περισσότερο και ιδιαίτερα γι’ αυτούς που έχουν τοποθετήσει τον Θεό, Αρχηγό και Κύριο στη ζωή τους. Πώς γίνεται να Τον λησμονούν στις αποφάσεις τους;

Εκείνος υπογραμμίζει: «Και τα ώτα σου θέλουσι ακούει όπισθέν σου, λέγοντα, Αύτη είναι η οδός περιπατείτε εν αυτή, όταν στρέφησθε επί τα δεξιά και όταν στρέφησθε επί τα αριστερά» (Ησαίας 30, 21).

Μπορεί να φαντάζει απλοϊκό, αλλά είναι δοκιμασμένο!

No tags

Πριν λίγο καιρό επισκέφτηκα και πάλι το Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο. Πέρασα, βιαστική, από τα «ξενιτεμένα» μάρμαρα του Παρθενώνα και πηγαίνοντας προς την μοναχική κόρη, την Καρυάτιδα, που μόνη της και απομονωμένη στέκει στο ύψος της σε μια πίσω αίθουσα του μουσείου, πήρε το μάτι μου κάτι επεξηγηματικές επιγραφές σε έναν διάδρομο, που χρησιμοποιείται μάλλον για εκπαιδευτικούς σκοπούς σε σχολικές τάξεις, που επισκέπτονται το μουσείο. Διάβασα, λοιπόν, σχετικά με την Ιστορία της Ανθρωπότητας και μεταφέρω: «Ποιά ήταν η κληρονομιά που μας άφησε η κλασική Ελλάδα; Η νίκη κατά των Περσών το 479 πΧ ήταν η απαρχή μιας άκρως δημιουργικής περιόδου για την Αθήνα. Ήταν η εποχή που έζησε ο Σωκράτης, ο Σοφοκλής και ο μεγάλος Αθηναίος πολιτικός, Περικλής. Τότε χτίστηκε ο Παρθενώνας. Παρόλο που ο Χρυσούς Αιών των Αθηνών διήρκησε πολύ λιγότερο από εκατό χρόνια η επιρροή του ήταν τεράστια. Οι ιδέες που ανέπτυξαν οι έλληνες, σ΄ αυτό το μικρό χρονικό διάστημα, για το θέατρο, την λογοτεχνία, τις επιστήμες και τα μαθηματικά κυριάρχησαν στον κόσμο για τις επόμενες δυο χιλιετηρίδες και μέχρι σήμερα αποτελούν τις διαχρονικές και αξεπέραστες σταθερές και βάσεις για τον δυτικό πολιτισμό».

Για φαντάσου, λίγα χρόνια εντατικής δουλειάς στην Αθηναϊκή Πολιτεία αλλά σε βάθος με μεράκι και φαντασία άλλαξαν, αποδεδειγμένα, ολόκληρο τον κόσμο για τις επόμενες χιλιετίες μέχρι και σήμερα! Ήταν πολύ να το κρατήσω για μένα μόνο, το καταχάρηκα που το είδα έτσι γραμμένο, ήμουν άκρως περήφανη που ήμουν ελληνίδα και ήθελα να το φωνάξω να το ακούσουν. Η παρέα μου είχε κολλήσει προφανώς στην αίθουσα του Παρθενώνα, αλλά και που ήλθε, ο αδελφός μου δεν έδειξε να εκπλήττεται ιδιαίτερα με το εύρημά μου. «Τέτοιοι υπάρχουν πολλοί και σήμερα, αρκεί να μπορεί να τους ξεχωρίζει κανείς από τους Νέο-Έλληνες», μου πέταξε και ξεκινήσαμε και πάλι μια από αυτές τις ατέλειωτες φιλοσοφικές μας συζητήσεις, όπως κάναμε και παλιά γύρω από το οικογενειακό τραπέζι με τον πατέρα μας να σιγοντάρει και την μητέρα μας να βιάζεται να σηκώσει το τραπέζι!

Τα θυμήθηκα όλα αυτά στην πρόσφατη επίσκεψή μου στην Ελλάδα. Δίκιο που είχες, αδελφέ, για τους Έλληνες και τους Νέο-Έλληνες!

Περπάτησα με καλή παρέα και πάλι τους δρόμους της Πνύκας και «συνάντησα» τον Απόστολο Παύλο στην Αθήνα των Επικουρίων και των Στωϊκών, στον Άρειο Πάγο, εκεί όπου «πάντες οι Αθηναίοι και οι επιδημούντες ξένοι εις ουδέν άλλο ηυκαίρουν, παρά εις το να λέγουσι και να ακούωσι τι νεώτερον», Πράξεις των Αποστόλων 17, 21.

Με τι ασχολείται η ελληνική κοινωνία σήμερα; Η κρίση δεν την λύγισε είναι προφανές, αλλά ποιά θα είναι η συνέχεια; Ποιο είναι το νόημα μιας κρίσης; Ο Χρήστος Ι. Κρεμμύδας, λέκτορας Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας, στο Royal Holloway University of London, εξετάζοντας περιόδους κρίσης της κλασικής Αθήνας, γιατί είχε και τέτοιες, καταλήγει ότι κάθε κρίση οδηγεί σε ενδοσκόπηση άτομα και πολιτείες («Κρίσεις και λύσεις. Αρχαίες και νέες», από το βιβλίο, «Βιώνοντας την κρίση. Υπάρχει ελπίδα;», Εκδόσεις, «Ο Λόγος», Αθήνα, 2012).

Ένα είναι σίγουρο: Αν δεν αλλάξει η νοοτροπία του καθενός μας πρώτα, ώστε να θελήσουμε να είμαστε αληθινοί, πατώντας πάνω σε στέρεες ηθικές βάσεις, τίποτα δεν θα έχουμε μάθει από την πρόσφατη κρίση. Όταν θα πάψουμε να βλέπουμε τα πράγματα επιφανειακά και μόνο τον εαυτό μας και το στενό μας περιβάλλον στην πρώτη γραμμή. Όταν θα αρχίσουμε και πάλι να έχουμε στόχους, ξεκινώντας με αισιοδοξία να δημιουργούμε, παραγκωνίζοντας, χωρίς τύψεις, κάθε τι που μέχρι σήμερα μας έφερε εδώ που είμαστε, ως άτομα και ως λαό. Οι πρόγονοί μας έλληνες, πριν 2.500, έβαλαν στον νου τους να φέρουν τα πάνω κάτω στον κόσμο και το κατάφεραν ξεκινώντας πρώτα από τον δικό τους μικρόκοσμο, με φαντασία και μεράκι. Σ΄ εμάς έλαχε σήμερα μια κρίση να είναι η αφετηρία μας. Είναι κι αυτό, όμως, ένα σοβαρό κίνητρο, ίσως η σωστή στιγμή για ένα σωστό ξεκίνημα! Πρόσω ολοταχώς, λοιπόν, αν το θέλουμε και όσοι το θέλουμε!

No tags

«Γιατί κι ο πόνος – στα ρόδα μέσα, κι ο Επιτάφιος Θρήνος – κι οι αναπνοές της Άνοιξης που μπαίναν – απ΄ του ναού τη θύρα, αναφτερώναν – στο νου τους της Ανάστασης το θάμα», Άγγελος Σικελιανός, Επιτάφιος στον Όσιο Λουκά, Λυρικός Βίος Ε΄, Ίκαρος 1968.

Μεγάλη Παρασκευή και κινήσαμε πρωί-πρωί για το Βυζαντινό Μοναστήρι του Οσίου Λουκά, την «Αγιά Σοφιά της Ρούμελης». Είναι από τις διαδρομές, που όσες φορές και να τις έχεις κάνει είναι την κάθε φορά σαν να είναι η πρώτη. Στο βάθος ψηλά ο Παρνασσός, χιονισμένος ακόμα και οι ανθισμένες σπαρτιές στο δρόμο και στις πλαγιές, μας συντρόφεψαν μέχρι το Ασκηταριό. Τι ευωδιά! Ηλιόλουστη η μέρα και κατανυκτική και δεν θέλαμε να την περάσουμε όπου κι όπου. Στο δρόμο μας απαντούσαμε παρέες γυναικών, που κατά την τοπική παράδοση, φορτωμένες λουλούδια, τριαντάφυλλα, βιολέτες και κρίνους είχαν κινήσει να πάνε από το χωριό με τα πόδια ως το μοναστήρι για να στολίσουν τον Επιτάφιο. Το απόγευμα ο χώρος θα γεμίσει κόσμο και δεν θα υπάρχει χώρος για την Άνοιξη … Πρωί πρέπει να πάει κανείς και αυτό θα σας συμβούλευα.

Η θύρα του ναού ανοικτή μα ψυχή δεν ήταν μέσα, μόνο οι αναπνοές της Άνοιξης … Επισκέπτης μοναδικός ο ήλιος που έμπαινε θαμπός από τα ανατολικά παράθυρα στο εσωτερικό. Κάπως έτσι θα τη βρήκε και ο Άγγελος Σικελιανός, που περνώντας Μεγάλη Παρασκευή από το Στείρι και κάνοντας στάση για τον Επιτάφιο στο Μοναστήρι του Οσίου Λουκά, αποτύπωσε λυρικά, όσα είδε και άκουσε. Σε κάποιο άλλο πεζό του γράφει, πως αν δεν βιώσεις την κατάνυξη του Επιταφίου, στου Οσίου Λουκά το Μοναστήρι, πώς να περιμένεις το θάμα της Ανάστασης!

Το λουκούμι και ο καφές στη σκιά του πλάτανου και το κρύο νερό της βρύσης μας έφεραν πίσω στα γήινα μα και ουδόλως ευκαταφρόνητα. Η παρέα βυθίστηκε στους διαλογισμούς και στις συζητήσεις, αυτές με τα βαθειά νοήματα και τα μεγάλα διαλείμματα ανάμεσα στις σκόρπιες σκέψεις. Οι καμπάνες χτυπούσαν πένθιμα, εμείς όμως, στο νου μας είχαμε της Ανάστασης το θάμα, γι΄ αυτό συζητούσαμε και μ΄ αυτό αναπτερωμένοι πήραμε το δρόμο του γυρισμού! Με την βεβαιότητα, οι περισσότεροι, ότι «Δια των πληγών αυτού ημείς ιάθημεν» Ησαίας νγ΄ 5!

Χριστός Ανέστη!

No tags

Οι εικόνες που μπήκαν πάλι μέσα στα σπίτια μας ήταν τρομαχτικές και πώς να τις προσπεράσεις. Δεν πρόκειται εδώ για πεδίο μάχης, που ξέρεις τον αντίπαλο και τον αντιμετωπίζεις ανάλογα, ούτε για κάποια φυσική καταστροφή, που εκεί σηκώνεις ψηλά τα χέρια. Αυτό που είδαμε να γίνεται στο κέντρο της Βοστώνης την περασμένη εβδομάδα ήταν ύπουλο στην τραγικότητά του. Χύτρες μαγειρέματος με ρουλεμάν μέσα, λίμες και καρφιά, ανατινάχτηκαν στον αέρα σκορπίζοντας το θάνατο, λίγα μέτρα πριν το σημείο λήξης του Μαραθωνίου, που διοργανώνεται κάθε χρόνο τέτοια εποχή στην αμερικανική αυτή μεγαλούπολη. Άνθρωποι κάθε ηλικίας, οικογένειες με παιδιά ανάμεσά τους, βγήκαν να χειροκροτήσουν τους αθλητές και δεν ξαναγύρισαν πίσω στα σπίτια τους…

Αρχίζει να με φοβίζει το κακό, που βέβαια πάντα υπήρχε, αλλά κατά έναν ιδιαίτερο τρόπο ευημερεί στον κόσμο σήμερα. Το κακό που προκαλούν άνθρωποι στον συνάνθρωπό τους, ύπουλα και χωρίς λόγο αλλά ηθελημένα και έχοντας πλήρη επίγνωση των αποτελεσμάτων. Δεν μετριέται ο πόνος που ακολουθεί και τα βάσανα που στιγματίζουν τη ζωή των ανθρώπων, που είχαν την «κακιά τύχη» να βρίσκονται εκείνη τη δεδομένη στιγμή σ΄ εκείνο ακριβώς το σημείο, όταν ο δικός τους άνθρωπος έπεφτε, χτυπημένος ύπουλα, δίπλα τους.

Η κακία των ανθρώπων δεν έχει τελειωμό και δεν χρειάζεται να πας ως τη Βοστώνη για να την απαντήσεις! Προχθές, σ΄ ένα δρομάκι κοντά στο σπίτι μου, σε μια καθώς πρέπει συνοικία των Βρυξελλών, είδα ένα σκύλο, από αυτούς που τους εκπαιδεύουν για αγώνες μεταξύ τους, να έρχεται αργά κατά το  μέρος μου. Κάλεσα την κυρία που το συνόδευε να τον δέσει στο λουρί που κρατούσε στο χέρι της, πριν χιμήξει, έστω και για παιχνίδι, κατά πάνω μου. Η γλώσσα που χρησιμοποίησα με πρόδωσε, ότι δεν ήμουν ντόπια. Όχι μόνο δεν έδεσε τον σκύλο της, αλλά περνώντας δίπλα μου είδα την ικανοποίηση στα μάτια της για τον φόβο που μου προκάλεσε το ζώο. Πριν καν συνέλθω από αυτό που αντίκρισα να βγαίνει από μέσα της, την άκουσα να φωνάζει πίσω μου: „Go Home!“. Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία δεν έχουν ιδιαίτερη πατρίδα, ούτε σύνορα …

Και είναι αυτό που με φοβίζει καμιά φορά περισσότερο. Ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας, ίσως και ο πολύ κοντινός, που χωρίς ο ίδιος να κερδίζει τίποτα, σπέρνει το κακό γύρω του και αφήνει, ύπουλα, να σέρνεται ο φόβος και η απειλή. Κρυμμένος στην ανωνυμία πολλές φορές. Αυτό δείχνει άνθρωπο χωρίς προσωπικότητα και με χαμηλή, πολύ χαμηλή αυτοπεποίθηση για τον εαυτό του, θα έλεγαν οι ψυχολόγοι.

Ο Θεός να φυλάει από τέτοια «κακά» συναπαντήματα!

No tags

Στο κέντρο των Βρυξελλών βρίσκεται μια εκκλησία, η Sainte-Catherine, χτισμένη το 1854. Ο αρχιτεκτονικός της ρυθμός απροσδιόριστος, κάτι ανάμεσα σε γοτθικό και μπαρόκ. Μου άρεσε την πρώτη φορά που την επισκέφτηκα, όπως μου άρεσε και η ομώνυμη πλατεία μπροστά της. Μετά την Sablon βέβαια, ένας όμορφος τόπος για καφεδάκι, στα υπαίθρια τραπεζάκια της. Το 1950 θέλησαν να την κατεδαφίσουν και στη θέση της να δημιουργήσουν ένα πάρκινγκ αυτοκινήτων, δεδομένης και της ραγδαίας οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής. Οι άνθρωποι, όμως, που εκκλησιάζονταν εκεί αντέδρασαν έντονα και η τότε δημοτική αρχή των Βρυξελλών, στην οποία ανήκει ιδιοκτησιακά η εκκλησία, παραιτήθηκε των σχεδίων της. Το 2011 έκλεισε οριστικά και από τότε οι συσκέψεις και οι προτάσεις περί της χρήσης της διαδέχονταν η μια την άλλη. Την Παρασκευή άκουσα στις ειδήσεις ότι ελήφθη η οριστική απόφαση για διατήρηση του κτιρίου μεν, συγχρόνως δε αποφασίστηκε η αλλαγή της μέχρι τούδε χρήσης του. Τουτέστιν από εκκλησία θα μετατραπεί σε κλειστή αγορά! Το αιτιολογικό: Πολύ λίγοι την χρησιμοποιούσαν πλέον, ως εκκλησία, και κινδύνευε να καταρρεύσει από την έλλειψη συντήρησης! Όπως και στις δικαστικές αποφάσεις, καμιά φορά το αιτιολογικό πονάει περισσότερο από το «δια ταύτα» …

Υπολογίζεται, ότι κάπου τριάντα εκκλησίες στις Βρυξέλλες, θα αλλάξουν χρήση τα επόμενα είκοσι χρόνια, γιατί το «χριστεπώνυμο πλήρωμα» τις έχει ήδη εγκαταλείψει και δεν αποφέρουν πλέον οικονομικά! Στο Maastricht δε της γειτονικής Ολλανδίας εδώ και χρόνια μεγάλες εκκλησίες έχουν αλλάξει χρήση. Η πελώρια Δομινικανή εκκλησία του 13^ου αιώνα έχει γίνει βιβλιοπωλείο, το «καλύτερο βιβλιοπωλείο του κόσμου», όπως το έχρησε η εφημερίδα The Guardian. Η Εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Κόκκινου, με το κατακόκκινο καμπαναριό, στην κεντρική πλατεία, έχει μετατραπεί σε αίθουσα διδασκαλίας για μεταπτυχιακούς φοιτητές του τμήματος του Ευρωπαϊκού Δικαίου, λόγω έλλειψης πανεπιστημιακών κτιρίων στην πόλη.

Το τραγικό: Στις Βρυξέλλες μια από τις εκκλησίες, κοντά στην κοσμοπολίτικη Λεωφόρο Luise, έχει εδώ και χρόνια αλλάξει την χρήση της και έχει μετατραπεί σε Bar-εστιατόριο! Μάλιστα από τα πιο high-class της πόλης, όπως με πληροφορούν … Και στο Αμβούργο της Γερμανίας μια εκκλησία έφτασε να γίνει τζαμί επειδή στην ενορία της αυξήθηκε ο μουσουλμανικός πληθυσμός ενώ αντίθετα λιγόστεψε επικίνδυνα ο χριστιανικός!

Μια αξέχαστη φίλη, η Μαρτίνα, όταν έβλεπε να κατρακυλούν αξίες και αρχές και ήθελε να κόψει τη συζήτηση, συνήθιζε να λέει: «Εϊ, ας αφήσουμε την εκκλησία νάναι εκκλησία στη μέση στο χωριό!». Ήταν γεννημένη στις αρχές του περασμένου αιώνα και είχαν δει πολλά τα μάτια της.

Αν ζούσε σήμερα το ίδιο θα έλεγε, θαρρώ και θα ταίριαζε απόλυτα!

No tags

Φωτό: Νεφέλη Φίλου

Άνεμος ποιητικός φύσηξε και στις Βρυξέλλες αυτή τη μέρα, που την ονόμασαν Παγκόσμια για την Ποίηση, με κεφαλαίο πάντα όπως και για τους Ποιητές που έσπασαν τον χρόνο και αψήφησαν τα σύνορα. Να όπως ο δικός μας Καβάφης, ας πούμε. Πεζή η λέξη, που δηλώνει την διεθνικότητα του ποιητή, αλλά ακούγοντας την «Ιθάκη» να απαγγέλλεται εκείνο το βράδυ σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες ακόμη και στα ιρλανδικά και τα λιθουανικά, κόλλησα, μη βρίσκοντας άλλη πιο κατάλληλη. Η κεντρική αίθουσα κατάμεστη και οι τοίχοι καλυμμένοι με στίχους, της καβαφικής «Πόλης» και των «Θερμοπυλών»! Πλήθος ξένων κι «…εμείς οι πολυάριθμοι επίλοιποι Έλληνες…», με «…την Κοινήν Ελληνική Λαλιά», μετά την σύγχυση και την απραξία, βολευτήκαμε σ’ αυτό που «… είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν» και χαθήκαμε στην ύστερη καβαφική αρχαιότητα.

Μόλις λίγες ώρες πριν είχε ειπωθεί το «ΟΧΙ» της Κύπρου, IL GRAN RIFIUTO μιας μικρής χώρας στο απελπισμένο οδοιπορικό της για τα Σούσα. Επίκαιρος ο Καβάφης, όσο ποτέ! Έρχεται η μέρα για το μεγάλο ΝΑΙ ή το μεγάλο ΟΧΙ. «Ο αρνηθείς δεν μετανιώνει … Κι όμως τον καταβάλλει εκείνο τ΄ όχι – το σωστό – εις όλην την ζωή του». Να μην υπήρχαν κι οι συνέπειες στα όποια Όχι μας …

Αλλά εσύ καρδιά μου,

«Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη. Το φθάσιμον εκεί είν΄ ο προορισμός σου».

Μη θαλασσοδέρνεσαι στους φόβους σου γιατί,

«Τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπας, τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις, αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου, αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου».

Θέμα επιλογής, λοιπόν, το «ταξίδι» της ζωής μας και ο καθείς ορίζει τις προτεραιότητές του με αυστηρή ειλικρίνεια και κατά τις αξίες που «κουβανεί» μέσα του! Η «Ιθάκη», είναι πάντα εκεί και μας περιμένει!

Έτος Καβάφη αυτό που διανύουμε και τυχαίνει να είναι από τους αγαπημένους μου ποιητές …

No tags