Δεν είχα μπει ποτέ σε μια Συναγωγή. Ούτε ήξερα που βρίσκεται στις Βρυξέλλες, αν και πάρα πολλές φορές είχα περάσει απ΄ έξω από το εντυπωσιακό κτίριο δίπλα στο Κονσερβατόριο. Τίποτα δεν μου έδειχνε ότι εκεί μέσα ήταν τόπος της λατρείας της Ιουδαϊκής θρησκείας καθότι και τα υπόλοιπα κτίρια του κεντρικού αυτού δρόμου πάνω-κάτω τα ίδια είναι.

Η πρόσκληση ήλθε να κεντρίσει την περιέργειά μου. Σε μια επίσημη τελετή θα γινόταν η βράβευση μιας συγγραφέως από την Λιθουανία, παρουσία του Προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου, Α. Tajani, του Α΄ Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, F. Timmermans, όλων των Αρχιραβίνων από όλες τις χώρες της Ευρώπης και κλειστού αριθμού άλλων προσκεκλημένων. Ήταν λοιπόν η ευκαιρία να μπω στην Μεγάλη Συναγωγή της Ευρώπης, όπως μετονομάστηκε μετά τον πόλεμο η Συναγωγή των Βρυξελλών. Με δυο λόγια, εντυπωσιάστηκα από τα σύμβολα και τα σχέδια στο εσωτερικό που την διακοσμούν. Το λιοντάρι, το σύμβολο της φυλής του Ιούδα, το στέμμα που δείχνει την βασιλεία του Θεού, το άστρο του Δαβίδ, η επτάφωτη λυχνία και οι δύο πλάκες του νόμου. Ψηλά στους τοίχους γραμμένα στα εβραϊκά αλλά και στα γαλλικά: «Aime ton prochain comme toi meme», (αγάπα τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου) από το Λευιτικό. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησα αυτό που φυσικά ήξερα, ότι η Ιουδαϊκή θρησκεία συνδέεται αναπόσπαστα με την Χριστιανική!

Η Ruta Vanagaite, η τιμώμενη της βραδιάς, έγινε «αποσυνάγωγος» από την πατρίδα της την Λιθουανία και εχθρός του κράτους, από τη στιγμή που σε μια συνέντευξή της, με την ευκαιρία της έκδοσης του τελευταίου βιβλίου της, αναφέρθηκε στην στενή συνεργασία κυβερνητικών και στρατιωτικών της Λιθουανίας με τους ναζί, στην εξολόθρευση των Εβραίων. Σε διάρκεια μόλις πέντε μηνών, όταν η ναζιστική Γερμανία κατέλαβε τις Βαλτικές Χώρες, 220.000 Εβραίοι της Λιθουανίας, κάπου το 95% του εβραϊκού πληθυσμού, στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου και βρήκαν τον θάνατο. Αμέσως μετά ήλθε η ρωσική κατοχή και πολλοί Λιθουανοί πολίτες στάλθηκαν στα γκουλάγκ αυτή τη φορά, σε τόσο μεγάλο αριθμό, ώστε όλοι πλέον να μιλούν για Γενοκτονία των Λιθουανών, η οποία και «σκέπασε» το Ολοκαύτωμα. Να λεχθεί εδώ, ότι οι Λιθουανοί είναι οι πλέον περήφανοι από τις Βαλτικές Χώρες, ότι αντιστάθηκαν στη ρωσική κατοχή μέχρι τελευταίας ρανίδας του αίματός των, πληρώνοντας έτσι ένα μεγάλο τίμημα. Έμειναν έκτοτε για δεκαετίες μια άκρως κλειστή και φοβισμένη κοινωνία. Μετά την είσοδο της Λιθουανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα πράγματα άλλαξαν και δεν υπήρχε κανένας φόβος άνωθεν. Ανοίχτηκαν τα επίσημα αρχεία και μπορούσε ο καθένας να ψάξει και να βρει την αλήθεια για την ιστορία του τόπου του.

Τυχαία, λοιπόν, η συγγραφέας ανακάλυψε ότι στην εξόντωση των Εβραίων της Λιθουανίας πήραν ενεργά μέρος ένας θείος της αλλά και ο ίδιος ο παππούς της. Ήταν μεγάλο σοκ για την ίδια, ότι μέλη της οικογένειάς της ήταν συνυπεύθυνοι για τον θάνατο αθώων ανθρώπων. Άρχισε δημόσια να λέει, ότι κάθε λιθουανική οικογένεια όφειλε να ρίξει καλού-κακού, μια ματιά στην ιστορία της, ως φόρο τιμής στα θύματα του Ολοκαυτώματος. Δεδομένου του κύματος του Αντισημιτισμού που πλήττει αυτή τη στιγμή χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, του πρώην Ανατολικού Μπλοκ, καθόλου καλή συγκυρία. Όλα τα βιβλία της αποσύρθηκαν από την κυκλοφορία και η ίδια δεν μπορεί πλέον να κυκλοφορήσει ελεύθερα στο δρόμο.

Ένιωσα την επιτακτική ανάγκη να πάω στο τέλος και να σφίξω το χέρι αυτής της θαρραλέας γυναίκας. Ανεξάρτητα από το «πιστεύω» του καθενός είμαι πέρα για πέρα πεπεισμένη, ότι τουλάχιστον στον ευρωπαϊκό χώρο που ζω, κάποιες αξίες έχουν βαθύ και αδιαπραγμάτευτο νόημα και ότι όλοι θα πρέπει να το «πολεμήσουμε», ο καθένας όπου μπορεί και βρίσκεται, ώστε άνθρωποι σαν την τιμώμενη συγγραφέα να μπορούν και πάλι να κυκλοφορούν ελεύθερα στο δρόμο.

«Δεν είμαι ηρωίδα», μου είπε, «είμαι για μεσόκοπη γυναίκα με καρδιά. Δεν θα σταματήσω να μιλάω, γιατί αν σταματήσω θα δείξω στους ανθρώπους ότι δεν μπορούμε να νικήσουμε και ότι η ελευθερία της έκφρασης είναι ένας μύθος…». Αγκαλιαστήκαμε συγκινημένες και οι δυο μας.

No tags

4 comments

<< Το DNA της Ευρώπης

Ρίγα >>