Στις 14 Σεπτέμβρη του 1595, στην Grand’Place των Βρυξελλών, η Josyne van Beethoven (1540-1595), μητέρα τεσσάρων παιδιών, οδηγήθηκε στην πυρά και κάηκε ζωντανή, με την ανυπόστατη κατηγορία της ενασχόλησής της, τάχα, με τη μαγεία. Ήταν θύμα της Ιεράς Εξέτασης, που είχε την εποχή εκείνη εξαπολύσει ένα ανελέητο κυνηγητό εναντίον όλων εκείνων που τολμούσαν να αμφισβητήσουν την κρατούσα θρησκευτική αρχή και δεν δήλωναν τυφλή υπακοή στις ιδέες που εκείνη πρέσβευε. Οι γυναίκες ήταν φυσικά ο αδύναμος κρίκος στον θρησκευτικό φανατισμό της εποχής και η καταδίωξή τους, γνωστή και ως «κυνήγι των μαγισσών», έμεινε μέχρι σήμερα να σημαδεύει μια κοινωνία, που η θέση της γυναίκας ήταν ούτως ή άλλως μειονεκτική, ιδιαίτερα στο ανδροκρατούμενο θρησκευτικό κατεστημένο. 

Η Josyne van Beethoven ήταν έβδομη κατά σειρά πρόγονος του μεγαλύτερου ίσως συνθέτη και πιανίστα όλων των εποχών, Ludwig van Beethoven (1770-1827). O παππούς του, Lodewijk van Beethoven είχε γεννηθεί στο Mechelen, μια πόλη κοντά στις Βρυξέλλες, όπου και υπάρχει σήμερα άγαλμα παππού και εγγονού, στην όχθη του ποταμού Dijle, με τον δρόμο να φέρει το όνομά τους, Van Beethovenstraat.

«Στην πυρά!» ούρλιαζε αφηνιασμένο το πλήθος στην πλατεία.

Τέσσερες φορές το χρόνο  είχαν το δικαίωμα οι Ιεροεξεταστές να οδηγήσουν τις «μάγισσες» στην πυρά. Δεμένη με αλυσίδες στα πόδια, ντυμένη από τη μέση και κάτω μόνο με το μακρύ εσώρουχο της εποχής και επάνω σταυρωτά ένα ρούχο που έκρυβε τα αναγκαία, οδηγείτο εκείνη τη νύχτα μαζί με τις άλλες γυναίκες και υπό τον ήχο τυμπάνων στην πυρά.  Είχαν κλείσει σε όλες το στόμα τους ερμητικά με ένα ειδικό υλικό και είχαν κουρέψει τα μαλλιά τους σύριζα, αφήνοντας μόνο ένα κομμάτι αξύριστο γύρω-γύρω, σαν μπερέ, όπως το συνήθιζαν οι «αιρετικοί» της εποχής. Κρεμασμένη στο στήθος της καθεμιάς μια ταμπέλα με μεγάλα γράμματα, με το υποτιθέμενο αμάρτημά τους που έπρεπε να κατακαεί, μαζί με τις ίδιες στη φωτιά, για να καθαρίσει η κοινωνία, της οποίας θεματοφύλακες σε θέματα θρησκείας ήταν οι Ιεροεξεταστές.

Μπορεί όλα αυτά σήμερα να ακούγονται σαν παραμύθι με τραγικό τέλος. Ζούμε στο 21^ο αιώνα και έχουμε έναν άλλον πολιτισμό και μπορούμε ελεύθερα να εκφράζουμε την άποψή μας, τουλάχιστον στον ευρωπαϊκό χώρο. Είναι αυτό ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, αποτέλεσμα σκληρών αγώνων και αιματηρών αντιπαραθέσεων στο παρελθόν.

Μετά από τέσσερις και πλέον αιώνες από την άδικη καύση στη πυρά της μακρινής προγόνου του Ludwig van Beethoven, στην ίδια αυτή κεντρική πλατεία των Βρυξελλών ακούγεται το  υπέροχο κομμάτι από την ΄Ενατη Συμφωνία του, «Ωδή στη Χαρά», ποίημα του Friedrich Schiller, που το διάλεξαν οι ευρωπαίοι ηγέτες το 1985, ως επίσημο Ύμνο της Ενωμένης Ευρώπης.

Χωρίς λόγια και μόνο με την παγκόσμια γλώσσα της μουσικής εκφράζει σήμερα και στον ίδιο τόπο που κυριαρχούσε παλιά το μίσος και η μισαλλοδοξία, τα ευρωπαϊκά ιδανικά της ελευθερίας, της ειρήνης και της αλληλεγγύης.

Εκδικείται η Ιστορία; Τουλάχιστον δεν λησμονεί και μέσα από τα ερείπια αφήνει και φυτρώνουν λουλούδια για να θυμίζουν ότι η βία και η μισαλλοδοξία, που κάποιοι άκριτα ακολουθούν, δεν μπορούν για πολύ καιρό να έχουν το πάνω χέρι.

No tags

2 comments

<< Δένδρον παλαιόν μεταφυτεύειν δύσκολον

Επέτειος γάμου >>