Ήταν η πρώτη πρόσκληση, αφότου γυρίσαμε από την Ελλάδα. Οι «Φίλοι του Νίκου Καζαντζάκη», καλούσαν σε μια φιλολογική βραδιά, στην αίθουσα εκδηλώσεων της Ελληνικής Πρεσβείας στις Βρυξέλλες. Επετειακή η χρονιά φέτος για τον μεγάλο κρητικό συγγραφέα, 130 χρόνια από την γέννησή του! Είδα την πρόσκληση, ως πρόκληση και δεν παρέλειψα να πάω. Χρόνια είχα να ασχοληθώ με τον Καζαντζάκη, είχε, άραγε, κάτι καινούργιο ακόμα να μου δώσει;

«Ν΄ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί, εγώ θα φταίω» (Ασκητική, 1923). Το είχα καρφιτσώσει, τότε, στον τοίχο του φοιτητικού μου δωματίου, γιατί το έβρισκα πολύ επαναστατικό και θαρραλέο. Στον ίδιο τοίχο και αποσπάσματα από βιβλία της Σιμόν ντε Μπωβουάρ. Αυτοί οι δυο μου είχαν κρατήσει καλή συντροφιά και με έκαναν να παριστάνω στον εαυτό μου, από την μια την επαναστάτρια που δεν ήμουν και από την άλλη την φεμινίστρια που δεν ήθελα να γίνω … Έψαχνα να ακουμπήσω στους καιρούς της μεταπολίτευσης στην Ελλάδα. Μου άρεσε στον Καζαντζάκη αυτή η λατρεία που είχε με τις λέξεις, κάθε λέξη και μια σκέψη. Αγαπούσε την Ελλάδα, τόσο όσο εκείνη τον πλήγωνε. Η τότε Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας, με έγγραφό της προς την Ελληνική Κυβέρνηση ζητούσε την απαγόρευση των βιβλίων του γιατί διασυρόταν, τάχα, η Εκκλησία με τα γραφόμενά του. Τον καταράστηκε και τον αφόρεσε και δεν επέτρεψε σε ιερωμένο να τον θάψει. Όσο για τα βιβλία του, ποιός ήταν άξιος να τον κρίνει, καταλήγαμε στις ατέλειωτες φοιτητικές μας συζητήσεις, για τον Θεό και για τον κόσμο …

Για την Ελληνική Πρεσβεία των Βρυξελλών, είχε ο ίδιος γράψει σε φίλο του, ότι «του είναι εχθρικό έδαφος». Ειρωνεία του χρόνου, να γίνει φέτος η εκδήλωση στους χώρους της!

Στο πάνελ ήταν και η κόρη ενός φίλου του Καζαντζάκη από την Ελβετία. Τον φιλοξενούσαν συχνά, είπε, από τότε που ο Καζαντζάκης είχε διοριστεί στην UNESCO. Παιδούλα η ίδια είχε συνηθίσει την παρουσία στο σπίτι τους αυτού του επιβλητικού άνδρα, που ο πατέρας της εκτιμούσε και θαύμαζε απεριόριστα. Θυμόταν τις ατέλειωτες συζητήσεις στο σπίτι τους μαζί του και τις περιγραφές από τα ταξίδια του. Λίγο πριν τον θάνατό του, τον Οκτώβρη του 1957, ξαναβρέθηκαν και τον ρώτησε με περιέργεια: „Tu as trouvé, Dieu?“ (Βρήκες τον Θεό;), και η απάντησή του, όπως μας την μετέφερε: „Non, mais quelqu’un d‘autre le trouvera“ (Όχι, αλλά κάποιος άλλος θα τον βρει).

Η τελευταία αυτή φράση, έτσι όπως την άκουσα από το στόμα της ομιλήτριας, ήταν καταπέλτης στ‘ αυτιά μου! «Ξεκαρφίτσωσα», πάραυτα από τον «τοίχο» του πάλαι ποτέ φοιτητικού μου δωματίου, τελεσίδικα και αμετάκλητα, το χαρτάκι με τις γενναίες, όπως τις αντιλαμβανόμουν τότε, προτροπές περί προσωπικής ευθύνης. Στα τέλη της ζωής του, άρρωστος και καταβεβλημένος μετέφερε, φαίνεται, την ευθύνη αυτή στους άλλους να ψάξουν να βρουν Αυτόν, που εκείνος μια ζωή έψαχνε!

Έφυγα από την αίθουσα της Ελληνικής Πρεσβείας προβληματισμένη αλλά και σίγουρη για τον εαυτό μου. Είχα βρει, άλλωστε, προ πολλού τον δρόμο μου, μου ήταν άχρηστες οι προτροπές του καθενός. Ένιωθα να είμαι ο «κάποιος άλλος» του Νίκου Καζαντζάκη, που είχε βρει από καιρό Αυτόν που ζητούσε! Ήμουν πραγματικά ελεύθερη!

No tags

3 comments

<< Σήμα κατατεθέν

Επιστροφή στη γη >>