Καινοτομία και νοοτροπία. Διδάγματα από την Κρίση στην Ελλάδα

Χάρη στην ευρεία επίδρασή της, η καινοτομία θεωρείται, ως ο πλέον σημαντικός παράγοντας για μια οικονομία, τις επιχειρήσεις της, την επιχειρηματικότητα και γενικά την ευη­μερία μιας κοινωνίας. Πολλές καινοτομίες έχουν οδηγήσει σε περισσότερη άνεση, ευκο­λία και αποδοτικότητα. Για παράδειγμα, στην Ευρώπη οι καινοτομίες που οδήγησαν στη δημιουργία σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας έκαναν το ταξίδι για τους επιβάτες πιο άνετο, γρήγορο και προσιτό. Καινοτομίες στη κινητή τηλεφωνία και στην πρόσβαση στο διαδίκτυο προσφέρουν νέες δυνατότητες για ευκολότερη και πιο άνετη επικοι­νωνία κι ενημέρωση.

Οι ρίζες της καινοτομίας ξεκινούν από τη σκέψη και εξαρτώνται για την υλοποίησή τους, κατά πολύ από τη νοοτροπία και τις αντιλήψεις, το κοινωνικό πλαίσιο, την παι­δεία και – γενικά – την  κοινωνική κουλτούρα στην οποία εντάσσεται ένα άτομο. Οι αρ­χαίοι Αθηναίοι και οι ξένοι που βρίσκονταν κοντά τους, εις ουδέν έτερον ηυκαίρουν ή λέγειν τι ή ακούειν τι καινότερον. Έτσι μας διαβεβαιώνουν τα βιβλικά κείμενα (Πράξεις 17,21). Η «καινοτομία», έστω και αν η ίδια η λέξη δεν χρησιμοποιείται στις Γραφές, εί­ναι έννοια βιβλική. Ο Χριστός διδάσκει, πως μπαλώματα σε παλιά ρούχα ή το νέο κρασί σε παλιούς ασκούς μόνο χειροτερεύουν μια κατά­σταση. Η Καινή Διαθήκη, για την οποία μιλάει ο Χριστός, αποτελεί μια καινοτόμο προ­σέγγιση του ανθρώπου προς τον Θεό, μέσω της πίστης. Αντικαθιστά την Παλαιά Διαθήκη που προϋπέθετε την προσέγγιση του Θεού μέσω του μωσαϊκού νόμου.

Τόσο η διδασκαλία του Χριστού («μετανοείτε», αλλάξτε δηλαδή νοο­τροπία) όσο και τα υπόλοιπα κείμενα της Καινής Διαθήκης, στο σύνολό τους, μιλούν για καινοτομία και όχι για μπαλώματα, για ένα μεταμορφούσθε τη ανακαινώσει του νοός υμών. 

Πρόκειται για αντίληψη απέναντι στη ζωή γενικά.

Κατεβάστε το άρθρο εδώ: Innovation-of-the-Mind

Είναι ο Καπιταλισμός ηθικά χρεοκοπημένος;

Πολλοί χριστιανοί δέχονται πως ο καπιταλισμός ευθυγραμμίζεται ευρέως με τη βιβλική διδασκαλία. Η οικονομική του επιτυχία φαίνεται να δικαιώνει την απόδοση των ριζών του στη χριστιανική θεολογία. Αυτή η εμπιστοσύνη στον καπιταλισμό ως το καλύτερο διαθέσιμο οικονομικό σύστημα μάλλον σημαίνει ότι ως χριστιανοί αποτύχαμε να αναγνωρίσουμε ότι είναι ένας από τους κύριους παράγοντες της κοινωνικής και ηθικής κατάρρευσης στις Δυτικές κοινωνίες.

Σε άρθρο του, που δημοσιεύτηκε στο τεύχος Σεπτέμβρη 2011 του περιοδικού «Αστήρ της Ανατολής», ο βρετανός Δρ Michael Schlüter, ιδρυτής του Κέντρου Jubilee στο Κέιμπριτζ της Βρετανίας, προβάλλει πέντε ελλείψεις στα φιλοσοφικά θεμέλια και τα θεσμικά όργανα του εταιρικού καπιταλισμού, δείχνοντας την καταστροφική τους επιρροή στις οικογένειες και τις κοινωνίες, και το πώς επιφέρουν την ανάπτυξη γιγάντιων εταιρειών και τη συγκέντρωση κρατικής εξουσίας.

Κατεβάστε το άρθρο  Είναι-ο-Καπιταλισμός-ηθικά-χρεοκοπημένος;

Η Μεταρρύθμιση και η Ανάπτυξη των Επιστημών

Η Μεταρρύθμιση δεν περιορίστηκε στο θρησκευτικό χώρο. Στην πορεία της ιστορίας των χωρών όπου εκείνη επικράτησε, οι συνθήκες για την ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας ήταν θετικές για τη ραγδαία ανάπτυξή των στον 16ο και 17ο αιώνα.

Ο προτεσταντισμός ως θρησκεία της ελευθερίας οδήγησε σε ελευθερία σκέψης, πίστης και έρευνας και στην ελευθερία ορθολογικής διείσδυσης του κόσμου. Η επιστημονική έρευνα βασίστηκε αρχικά στην μεταρρυθμιστική πεποίθηση ύπαρξης ενός Νομοθέτη και Δημιουργού. Η πίστη στη σταθερή βούλησή του Θεού ήταν αυτό που προσέφερε βεβαιότητα για τα θεμέλια της φύσης και την πορεία της ιστορίας.

Με την επέκταση της έννοιας του «γενικού ιερατεύματος» σε όλους τους πιστούς η Μεταρρύθμιση ενθάρρυνε τους επιστήμονες να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους από κάθε είδους εκκλησιαστική ή φιλοσοφική αρχή στο χώρο της γνώσης. Η επιστημονική μέθοδος προϋπέθετε και την ενασχόληση με το πείραμα, αναπόσπαστο μέρος της μεταρρυθμιστικής σημασίας της εργασίας.

Όμως, ένα από τα σημαντικότερα επιχειρήματα για την επιρροή της Μεταρρύθμισης, θα πρέπει να θεωρηθεί ίσως η κατά λέξη ερμηνεία της Βίβλου – χαρακτηριστικό του πρώιμου προτεσταντισμού – που οδήγησε στην κατάργηση της θρησκευτικής σημασίας των φυσικών αντικειμένων, δημιουργώντας τις συνθήκες για να ανθήσουν οι επιστήμες.

Διαβάστε όλο το άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Αστήρ της Ανατολής”, τεύχος Μάη 2017. Κατεβάστε το εδώ: Reformation+Science-final

Αναστήθηκε ο Χριστός;

Όταν ο Απόστολος Παύλος στην ομιλία του στον Άρειο Πάγο αναφέρθηκε στην ανάσταση του Χριστού, οι Αθηναίοι τον χλεύασαν και έπαψαν να τον ακούν. Η ανάσταση των νεκρών γι’ αυτούς ήταν “μωρία,” επειδή δεν είχε ποτέ συμβεί, ούτε υπήρχε σοβαρή ανάγκη, στον κόσμο των ιδεών τους, για κάτι τέτοιο. Για τους Ιουδαίους συμπολίτες του η ανάσταση αποτελούσε “σκάνδαλο” – ο Θεός δεν πεθαίνει ούτε ανασταίνεται.

Κάπου ανάμεσα στις δύο αυτές τοποθετήσεις μεταξύ Αθήνας και Ιερουσαλήμ κινείται ο σκεπτόμενος κόσμος μέχρι σήμερα. Ο γερμανός ιστορικός Jürgen Spiess εξετάζει τα δεδομένα, κείμενα και επιχειρήματα, και καταλήγει στο συμπέρασμα: “Αυτό είναι το πιο συναρπαστικό και προκλητικό μήνυμα της παγκόσμιας ιστορίας.”

Κατεβάστε το άρθρο του εδώ: Αναστήθηκε-ο-Χριστος.

Μήπως είχε δίκιο ο Κέσλερ; Διδάγματα από τη Φυσική σχετικά με τη Δεύτερη Εντολή

H-AtomΗ Φυσική καταδεικνύει όρια στην ανθρώπινη σκέψη. Το ερώτημα «τί είναι ύλη;» δεν βρίσκει εύκολη απάντηση. Στη προσπάθειά μας να προσεγγίσουμε την εξήγηση, η Αρχή της Αβεβαιότητας μας «απαγορεύει» να προσδιορίσουμε με σαφήνεια την απάντηση, όπως έγραψε χαρακτηριστικά ο συγγραφέας Άρθουρ Κέσλερ: «Η μοντέρνα Φυσική μοιάζει σα να υπακούει στη Δεύτερη Εντολή: Ου ποιήσεις σ’ εαυτώ είδωλον  – ουδέ του Θεού ουδέ των πρωτονίων».

Είχε δίκιο ο Κέσλερ;

Παρόλο που το ύφος του ρήματός του αυτού δεν ήταν παρά ειρωνικό, εξέφραζε στην κυριολεξία μια αλήθεια! Η Δεύτερη Εντολή μιλάει για ειδωλολατρία που βρίσκεται πέρα από τις ειδωλολατρικές παραδόσεις του πρωτόγονου ανθρώπου. Η Πρώτη Εντολή αποκλείει την τοποθέτηση ειδώλων (άλλων θεών) πλάι στον Κύριο και Δημιουργό του Σύμπαντος, αλλά η Δεύτερη Εντολή μιλάει για μια εσφαλμένη, άπρεπη λατρεία του ζωντανού Θεού. …

Κατεβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ: 2ndCommandment-publ

Πίστη και Αθεϊσμός στον 20ο Αιώνα

Όταν στις 8 Ιουλίου του 2009 ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε τον διορισμό του διάσημου γενετιστή Francis Collins ως νέου διευθυντή των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας, πολλοί ειδήμονες εξέφρασαν δημόσια την αμφισβήτησή τους για το αν η πίστη του υποψηφίου τον καθιστά κατάλληλο για την θέση αυτή. Έδειχναν να ανησυχούν αν ένας ειλικρινής ευαγγελικός χριστιανός που πιστεύει σε θαύματα θα μπορούσε να εκπροσωπήσει αυτό που πολλοί θεωρούν ως την πλέον απτή τοποθέτηση  του κράτους απέναντι στην επιστήμη. Παρ’ όλο που ο διορισμός του Collins επισφραγίστηκε ομόφωνα από την Γερουσία των ΗΠΑ λίγο αργότερα,  η διαμάχη αυτή αντανακλά την ευρύτερη αντιπαράθεση εντός της επιστημονικής κοινότητας, μεταξύ εκείνων που πιστεύουν ότι θρησκεία και επιστήμη αποτελούν εντελώς διαφορετικές σφαίρες γνώσης, και εκείνων που βλέπουν την επιστήμη ως τον μόνο αληθινό τρόπο κατανόησης του σύμπαντος.

Η πιο πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη ανάμεσα σε επιστήμονες, μέλη της Αμερικανικής Ένωσης για την Πρόοδο της Επιστήμης (AAAS), από το Κέντρο Ερευνών Pew τoν Ιούνιο του 2009 κατέδειξε ότι πάνω από το ήμισυ των επιστημόνων (51%) πιστεύουν σε κάποια μορφή θεότητας ή ανώτερης δύναμης. Συγκεκριμένα, το 33% των επιστημόνων λένε ότι πιστεύουν στον Θεό, ενώ το 18% πιστεύουν σε ένα παγκόσμιο πνεύμα ή μια ανώτερη δύναμη.

PPGrasseΤο δοκίμιο του Daniel Vernet που γράφτηκε το 1971 και εκδόθηκε για πρώτη φορά στα ελληνικά το 1982 με τίτλο «Πίστη και Αθεϊσμός Σήμερα», αποτελεί μια εμπεριστατωμένη μελέτη, εμπλουτισμένη με προσωπικές μαρτυρίες επιστημόνων του 20ου αιώνα. Το θέμα που πραγματεύεται, «Πόσοι από τους σημερινούς επιστήμονες δηλώνουν πίστη στο Θεό και πόσοι είναι άθεοι;» παραμένει ενδιαφέρον και στον 21ο αιώνα. Το αποτέλεσμα στο οποίο καταλήγει είναι παρόμοιο με αυτό της πρόσφατης έρευνας στην Αμερική. Αυτό ίσως αποτελεί έκπληξη για εκείνους που στην σημερινή εποχή, απογείωσης της επιστημονικής γνώσης και ραγδαίας τεχνολογικής επανάστασης, θεωρούν την πίστη στο Θεό αναχρονισμό.

Η πίστη στον Θεό, τόσο στον 21ο όσο και στον 20ο αιώνα εξακολουθεί να αποτελεί το μήλον της έριδος στην επιστημονική και φιλοσοφική αναζήτηση. Η δεύτερη έκδοση στα ελληνικά είναι διορθωμένη και εμπλουτισμένη με βιογραφικά και άλλα  επιστημονικά δεδομένα.

Κατεβάστε το δοκίμιο εδώ: Πίστη-Αθεϊσμός-20οΑιώνα

Η Επιστήμη και τα Θαύματα της Βίβλου

Rohrbach-Book-PictureΟ μαθηματικός Hans Rohrbach στο ομότιτλο δοκίμιό του επισημαίνει ότι ναι μεν τα θαύματα της Βίβλου δεν μπορούν να εξηγηθούν επιστημονικά αλλά ούτε μπορούν και να αμφισβητηθούν, επειδή η «διπλή άρνηση»της μοντέρνας Φυσικής προσφέρει στον άνθρωπο ξανά την ελευθερία επιλογής που είχε χάσει όσο η σκέψη του βρισκόταν φυλακισμένη στην αιτιοκρατική θεώρηση της Φύσης. Με την ελεύθερη βούληση που η επιστήμη του προσφέρει σήμερα, μπορεί να πει στον Θεό «ναι» ή «όχι». Η προσωπική αυτή επιλογή του μεταμοντέρνου ανθρώπου δεν μπορεί να αναιρεθεί από την επιστήμη. Αυτός που αποφάσισε να ζήσει με τον Θεό, πειραματίζεται –  σύμφωνα με τον Rohrbach  – την ευχάριστη επιβεβαίωση, πως οι σύγχρονες γνώσεις της Φυσικής δεν στέκονται ενάντια στην πίστη του.

Ο καθηγητής Rohrbach καταλήγει στην εξής διαπίστωση: «Οι Χριστιανοί σήμερα, με βάση τις γνώσεις της νεότερης Φυσικής, μπορεί να μην είναι σε θέση να αποδείξουν κατά βάθος πως η πίστη τους στηρίζεται στην αλήθεια, αλλά μπορούν να είναι βέβαιοι πως τίποτα δεν στέκεται αντίθετα. Μόνο μια ιδεαλιστική θρησκευτική υπερηφάνεια θα μπορούσε να το θεωρήσει αυτό ασήμαντο τη στιγμή που μια βαθειά στον επιστημονικό υλισμό ριζωμένη αθεΐα οδήγησε την Ευρώπη σε τόσο βαθύ σκοτάδι».

Κατεβάστε το δοκίμιο εδώ: Rohrbach-Επιστήμη-Θαύματα

Η θεωρία του χάους: Σύντομη διαδρομή και πνευματικά συμπεράσματα

ChaosΗ επιστήμη του 20ού αιώνα χαρακτηρίζεται από τρείς κύριες επαναστατικές επιτεύξεις: τη θεωρία της σχετικότητας, την κβαντική μηχανική και τη θεωρία του χάους. Αν η θεωρία της σχετικότητας έδωσε τέλος στην νευτωνική αντίληψη ενός απεριόριστου χώρου και χρόνου, και η κβαντική θεωρία έδωσε τέλος στο νευτωνικό όνειρο μιας αντικειμενικής προσέγγισης στη φύση, η θεωρία του χάους δίνει μια για πάντα τέλος στην ουτοπία του Laplace περί αιτιοκρατικής προβλεπτικότητας. Το άρθρο καταλήγει πως ενώ στην αρχαιότητα το χάος αποτελούσε το πρώτο στοιχείο της κοσμογονίας, σήμερα συνδέουμε με αυτό πλήρη σύγχυση και αταξία. Στη φυσική το χάος συνδέεται με μη προβλεπτικότητα και έλλειψη πληροφορίας. Η Βίβλος διδάσκει πως όσο ο Θεός υπερβαίνει τη φύση που δημιούργησε, τόσο ταυτίζεται μ’ αυτήν, τόσο και συνυπάρχει μαζί της. Η θεία υπεροχή φανερώνεται ιδιαίτερα σε στιγμές που ο άνθρωπος, το δημιούργημά του, τον αρνείται, τον απομακρύνει από τη σκέψη του και κατόπιν μόνος του αναγνωρίζει την αδυναμία του και την ανικανότητά του απέναντι στο μεγαλείο που συναντάει στη φύση.

Κατεβάστε το άρθρο εδώ: Θεωρία του Χάους

Μυστήρια της Ύλης

Η αρχαία ιδέα περί ατομικότητας της ύλης, μολονότι ξεχασμένη από την κλασσική περίοδο και μετά, άρχισε μόλις πριν λίγους αCERNιώνες να απασχολεί σοβαρά την επιστήμη. Το αποκορύφωμα της σταδιοδρομίας της ιδέας αυτής είναι τα νέα πειράματα στο Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Κέντρο CERN  που ξεκίνησαν με επιτυχία στις αρχές Απριλίου 2010. Το άρθρο επιχειρεί να ανασκοπήσει την εξέλιξη της έρευνας του υπο-ατομικού κόσμου για να καταλήξει ότι καθώς η επιστήμη εισχωρεί με δριμύτητα σε νέες δομές, οι επιστήμονες «ανιχνεύουν» αργά αλλά σταθερά τα μυστήρια της Δημιουργίας.

Κατεβάστε το άρθρο εδώ: Μυστήρια της Ύλης

Η Βίβλος και η ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας

Η σύγχρονη επιστήμη και η τεχνολογία άρχισαν να αναπτύσσονται ραγδαία σε μια περιοχή και μια εποχή όπου οι συνθήκες άρχισαν να γίνονται ευνοϊκές γι’ αυτές. Το αριστοτέλειο οικοδόμημα της αρχαιότητας που επικράτησε μέχρι και τον Μεσαίωνα βρήκε το τέλος του με την επιστημονική μέθοδο. Κάποιες ιδέες και πρακτικές από την ελληνική αρχαιότητα επέζησαν, όπως η λογική, τα μαθηματικά και η παρατήρηση των φαινομένων. Συμπληρώθηκαν όμως από τη βιβλική σκέψη, η οποία αφέθηκε «ελεύθερη» με τη Μεταρρύθμιση εμπνέοντας όλα τα κοινωνικά στρώματα και καλλιεργώντας ένα περιβάλλον όπου η επιστήμη και η τεχνολογία μπορούσαν να εξελιχτούν προς όφελός των. Ποια ήταν τα κίνητρα για την ανάπτυξη της σύγχρονης επιστήμης; Η Βίβλος σαφώς έπαιξε σημαντικό ρόλο, αλλά πώς;

Κατεβάστε το κείμενο: Η Βίβλος και η ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας